Z DZIEJÓW WSPÓŁCZESNYCH REGIMENTU

 

 

Historia C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 rozpoczyna się ponownie w dniu 21 września 1996 roku powołaniem stowarzyszenia historyczno-kulturalnego "Tradycyjny Oddział C. K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 barona Edwarda von Beschi - Twierdza Kraków". Stowarzyszenie przyjęło sobie za cel kultywowanie pamięci polskich żołnierzy w armii austriackiej oraz wszystkich jednostek bezpośrednio wywodzących się z Reg. Art. Fort. Nr 2, a wśród nich:

 

TRADYCJE ARTYLERII AUSTRIACKO-WĘGIERSKIEJ

k.u.k. Festungsartillereregiment Nr 2 Freiher Albert von Sponner - 1.I.1891 - 1.I.1907 k.u.k. Festungsartillereregiment Nr 2 Freiher Edvard von Beschi - 1.I.1907 - 31.XII.1917 k.u.k. Schwereartillereregiment Nr 2 - 1.I.1918 - 31.X.1918

 

 

TRADYCJE ARTYLERII POLSKIEJ

Pułk Artylerii Ciężkiej nr 2 - 31.X.1918 - 13.XI.1918

Ciężki Pułk Artylerii nr 2 - 13.XI.1918 - 3.XII.1918

Pułk Artylerii Wałowej nr 1 - 3.XII.1918 - 6.VI.1919

Pułk Artylerii Ciężkiej nr 6 - 6.VI.1919 - 7.VI.1921

Pułk Artylerii Ciężkiej nr 5 - 7.VI.1921 - 20.IX.1939

 

Od 2008 roku Stowarzyszenie nosi nazwę: Tradycyjny Oddział C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 barona Edwarda von Beschi - Twierdza Kraków. Tradycyjny Oddział zwany zwyczajowo Regimentem na przestrzeni kilkunastu lat swojej działalności zorganizował szereg imprez kulturalno-historycznych, a w tym: I, II i III Europejskie Spotkania Historycznych Oddziałów Wojskowych - Kraków 1997, 1998 i 2000, zainicjował coroczną zmianę warty pod Wieżą Ratuszową w 1996 roku na pamiątkę odzyskania Krakowa z rąk zaborczych w dniu 31 października. Od 1998 roku w dniu 31 października organizuje uroczystości pod pamiątkową tablicą znajdującą się w miejscu dawnych koszar artyleryjskich w Podgórzu, które jako jedne z pierwszych zostały przejęte przez oddziały polskie w 1918 r. Od 1999 roku w dniu 6-go grudnia obchodzone jest święto Regimentu - uroczysta Celebracja Ognia Artyleryjskiego, podczas której odbywa się tradycyjne pasowanie nowych członków Regimentu. Od roku 2009 organizuje inscenizacje Obrony Twierdzy Kraków przed armią carską w 1914. Na prośbę instytucji i urzędów Regiment zorganizował szereg imprez wyjazdowych o charakterze historycznym, w których brały udział zaprzyjaźnione oddziały zagraniczne. Do jednej z większych należały Cesarskie Manewry Forteczne w Przemyślu w 2008 r. oraz liczne inscenizacje organizowane w Krakowie w latach 2009 – 2013. Do stałych imprez organizowanych przez Regiment należy również inscenizacja Obrony Lwowa przed Ukraińcami w listopadzie 1918 r. organizowana od 2009 r. Natomiast od 2010 r. członkowie Regimentu świętują dzień 11 listopada w Brnie – Turzanach, gdzie podczas uroczystości czeskiego Dnia Weterana, Komendant Regimentu w obecności mieszkańców, zaproszonych gości i delegacji placówek dyplomatycznych przypomina o obchodzonym w tym właśnie dniu przez Polaków „Święcie Niepodległości” oraz wspólnej historii, niejednokrotnie niełatwej, która powinna łączyć obydwa narody. W tym dniu wspominany jest również udział czeskich żołnierzy w akcji wyzwalania Krakowa spod władzy zaborców w dniu 31 października 1918 r., który od 1998 roku świętowany jest przy współudziale Vojensko- Historyckieho Spolku s Brna.

 

Od 1999 roku opiekuje się cmentarzami z czasów I wojny światowej z lat 1914-1918, jako pierwszy ufundował i wybudował pomnik na cmentarzu wojennym w Łagiewnikach, którego odsłonięcia dokonał gen bryg. Bronisław Kwiatkowski Szef Sztabu 2-go Korpusu Powietrzno - Zmechanizowanego, a poświęcił ks. pr. Marian Bułka. W uroczystości tej udział wzięło kilkunastu przedstawicieli korpusu dyplomatycznego akredytowanego w Polsce reprezentującego następujące państwa: Austrię, Węgry, Włochy, Serbię, Chorwację, Słowenię, Litwę, Ukrainę i Rosję. W 2009 roku zrealizował projekt ustawienia 39 krzyży dębowych na cmentarzach w Goszczy, Jangrocie, Kalisiu-Ogonowie i Kromołowie, które zostały poświęcone przez duchownych prawosławnych: Ks. mitrata płk Bazylego Gałczyka i Ks. ppłk Aleksandra Konachowicza oraz katolickiego Ks. płk Mirosława Sułka, oddelegowanych przez Ordynariaty Wojska Polskiego.

 

W roku 2010 i 2011 członkowie Regimentu brali udział w dwóch ceremoniach pogrzebowych o znaczeniu historycznym: pogrzebie Prezydenta Rzeczypospolitej Pol-skiej Lecha Kaczyńskiego z żoną, którzy zginęli podczas katastrofy lotniczej w Smoleńsku oraz Ottona Habsburga - jednego z twórców współczesnej Europy i syna błogosławionego cesarza Karola I. 16 lipca 2011 r. odbyła się Msza Św. za duszę Ottona w Stefan Dom, a następnie kondukt przeszedł ulicami Wiednia aby dotrzeć do kościoła Kapucynów gdzie została złożona trumna z ciałem. Jednak zanim to nastąpiło kondukt został trzykrotnie zapytany „Kto prosi o złożenie w krypcie?”, prowadzący kondukt dwukrotnie wymieniał wszystkie przynależne zmarłemu tytuły i dopiero za trzecim razem po odpowiedzi „sługa boży Otto” drzwi kościoła zostały otwarte. Poza Przewodniczącym Parlamentu Europejskiego Jerzym Buzkiem byliśmy jedynymi zaproszonymi na ceremonię przedstawicielami z Polski.

 

Do najbardziej niezwykłych i cennych artefaktów używanych przez Regiment należy ołtarz polowy, który został poświęcony w dniu 4 grudnia 2010 roku w Katedrze na Wawelu. Tuż po śmierci ostatniego cesarza Austro-Węgier – Karola I została założona Liga Modlitwy, która postawiła sobie za cel doprowadzenie do kanonizacji Karola I oraz modlitwę o pokój między narodami za jego wstawiennictwem. W maju 2004 roku odbyło się uroczyste wyniesienie sługi bożego Karola I na ołtarze, które miało miejsce w Rzymie za sprawą papieża Jana Pawła II. Komendant dzięki wstawiennictwu kapelana Regimentu ks. Macieja Józefowicza oraz kapitana węgierskiego Orderu Vitezi Tomasa Totpala otrzymał relikwie błogosławionego Karola I. Relikwie dokumentem zwyczajowym potwierdził Biskup Budapesztu Ludwig Mikołaj Varga. Relikwie spoczywają w srebrnej, pozłacanej kapsule zabezpieczonej pieczęciom lakową, która została umieszczona w relikwiarzu wykonanym z części amunicji artyleryjskiej i strzeleckiej z lat 1914 – 1918 pokrytych 24 –karatowym złotem. Relikwie stanowi ułamek żebra, które ze względu na idealne zachowanie ciała Karola I po śmierci zostało wyjęte drogą operacyjną. Uroczystość poświęcenia ołtarza, którego część składową stanowi opisany relikwiarz odbyła się podczas uroczystej Mszy Świętej celebrowanej przez księży: inf. Janusza Bielańskiego, inf. prof. Jacka Urbana, prał. Zdzisława Sochackiego oraz kapelana Regimentu ks. Macieja Józefowicza. Ołtarz polowy stanowi skrzynia z drewna lipowego obita skórą z mosiężnymi okuciami. Zawiera wszystkie niezbędne naczynia do odprawienia liturgii Mszy Świętej w warunkach polowych oraz komplet szat. W grudniu 2011 roku ołtarz został uzupełniony poprzez brązową płaskorzeźbę św. Barbary – patronki artylerzystów, odlewników i górników, wykonanej w zakładach Skody podczas I wojny światowej, której wzór został przekazany Regimentowi przez Dyrekcję Muzeum Historii Współczesnej w Lubljanie.

 

Jednym z celów Regimentu jest współpraca z wojskiem, dzięki której dotychczas jego członkowie mogli wielokrotnie brać udział w licznych ćwiczeniach artyleryjskich na poligonach w Nowej Dębie i Lipie. Punktem kulminacyjnym współpracy było w dniu 7 stycznia 2001 r. wręczenie Tradycyjnemu Oddziałowi C. K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 przez płk Andrzeja Marciniaka sztandaru ufundowanego przez społeczność Krakowa. Sztandar został poświęcony w Katedrze na Wawelu podczas uroczystej mszy Świętej, a następnie wręczony na Rynku Głównym. Rodzicami chrzestnymi byli Alicja Jaskółowska i prof. Marian Zgórniak. Fakt ten jest tym istotniejszy, że aby otrzymać sztandar dana jednostka musi się zasłużyć, zwyczaj ten jest honorowany od wieków nie tylko w Wojsku Polskim, ale też innych armiach. Akt fundacyjny został podpisany przez fundatorów po wbiciu w drzewce pamiątkowych gwoździ.

 

Istotnym elementem spinającym współpracę ze współczesnym Wojskiem Polskim jest umowa o współpracy z 6 Batalionem Dowodzenia im. gen. broni Józefa Kuropieski, wchodzącym w skład 6 Brygady Powietrzno-Desantowej.

 

Od 1996 roku Regiment bierze udział w licznych uroczystościach i inscenizacjach poza granicami kraju w tym w: Czechach, Austrii, Węgrzech, Niemczech, Słowenii i Włoszech. Przez lata działalności zyskał sobie uznanie zagranicznych formacji historycznych. Przy tej okazji należy wspomnieć, że Regiment nie jest tak zwaną „grupą rekonstrukcji historycznej”. Posiada wypracowany na przestrzeni lat system nadawania stopni oraz odznaczeń, działa w oparciu o statut i regulaminy wewnętrzne, jest spadkobiercom tradycji i spuścizny określonych jednostek bojowych, o których pamięć utrwala i kontynuuje stare już niekiedy zapomniane zwyczaje.

 

W roku 2011 w celu przekazania zamiłowania do historii wojskowości i czynu niepodległościowego młodym pokoleniom Komendant Regimentu stworzył konkurs wiedzy historycznej dla młodzieży krakowskich szkół średnich o wyzwoleniu Krakowa spod władzy zaborczej w dniu 31.X.1918 r. - „Bój o czapkę kpt. Antoniego Stawarza”. Od pierwszej edycji Konkursu cieszy się on dużym zainteresowaniem szkół średnich, a jego wysoki poziom został doceniony przez sponsorów i liczne patronaty. Jego trzecia edycja miała charakter między-wojewódzki, a uczestnicy Konkursu walczyli tym razem o indeksy na studia ufundowane przez Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie.

 

Jednym z aspektów działalności Stowarzyszenia jest działalność wystawiennicza i wydawnicza. Pierwszą wystawą zorganizowaną przez Regiment była ekspozycja w Mu-zeum Historycznym Miasta Krakowa zatytułowana „Kraków – miasto garnizonowe 1848 – 1939”, otwarta w sierpniu 1997 roku. Trudno wymienić wszystkie ekspozycje, prelekcje i pokazy zorganizowane na przestrzeni lat przez Stowarzyszenie. Należy natomiast wspomnieć o wystawie wraz z wykładem zrealizowanymi w Wiedniu we współpracy z oddziałem Polskiej Akademii Nauk zatytułowanych „Austriacko – Węgierskie fortyfikacje nadgraniczne 1914 – 1918”.

 

W roku 2011 Regiment obchodził XV – lecie swojej działalności. Z tej okazji zostało wprowadzone nowe logo będące wizytówką Stowarzyszenia. Przez lata działalności Regiment wydał szereg pamiątkowych odznaczeń upamiętniających ważne rocznice i wydarzenia. Stworzony system nagradzania członków Regimentu oraz osób zasłużonych dla działalności obejmuje szereg odznaczeń, które poprzez swoją formę stanowią kontynuację niegdyś zapoczątkowanych nagród wojskowych.

 

Nieodłącznym elementem wyróżniającym Stowarzyszenie są noszone mundury historyczne tj. mundury paradne i polowe artylerii austriacko-węgierskiej z lat 1862 – 1918 oraz mundury artylerii polskiej według wzoru z 1917 roku, które noszono w Wojsku Polskim do 1920 roku. Regiment posiada na swoim wyposażeniu szereg replik dział używanych w armii austriacko-węgierskiej, podczas I wojny światowej oraz w Wojsku Polskim. Dla wszystkich członków Regimentu przynależność do Stowarzyszenia nieodzownie łączy się z kultywowaniem i podtrzymywaniem zapomnianych zwyczajów, wspólnym i braterskim spędzaniu czasu oraz pogłębianiu wiedzy z zakresu historii wojskowości i tradycji oręża polskiego, jak również krętych dróg Polaków do niepodległości na przełomie XIX i XX wieku.

 

Komendant: mgr inż. Przemysław Jaskółowski Tit. Obstlt.